Czarownica (2014), reż. Robert Stromberg

czyli przypowieść dla każdej rozwódki

To manifest feministyczny! -  mówią jedni – opowiada  o zemście zdradzonej kobiety,  o gwałcie na randce, o męskiej  walce o władzę za wszelką cenę  i o  prawdziwej miłości.

To tylko bajka -  mówią drudzy –  naprawdę  musimy ją rozbierać na czynniki pierwsze i psuć sobie przyjemność?

Nigdy nie chciałam być królewną. Naprawdę nie wiem jak się uchowałam. Do przedszkola chodziłam tylko kilka miesięcy, na podwórku bawiłam  się z chłopakami w piratów,  podchody i rzucanie  nożem do celu.  I brałam udział w spuszczaniu małego  Janka w wiadrze  do studni.  Janek był młodszym bratem  mojej koleżanki, wszędobylskim, wrednym  i  to był jego pomysł. Janek żyje do dziś i ma się dobrze, choć po tym jak znalezione w lesie niewypały  wrzucił do ogniska,  można  to uznać za cud.  Lalki miałam na półce "za szkłem" i nie umiałam się nimi bawić. W ogóle  nie kojarzę  księżniczek  z dzieciństwa. 

W  1634 roku  „Śpiąca Królewna” Karola Perraulta nie miała nawet imienia. Była piękna i nieabsorbująca.  Była narzędziem zemsty, nagrodą  i ofiarą, ani przez chwilę nie była człowiekiem. Dwa wieki później bracia Grimm nazwali ją Różyczką,  ale uczłowieczyć jej nie zdołali. Klątwa złej wróżki się wypełniła a po stu latach zjawił się książę i kwiatuszek zerwał.

Disneyowska   animowana  wersja bajki z 1959 roku zrobiona z wielkim rozmachem (jak na tamte lata),  odpuszcza nam  sto lat oczekiwania  i ze śpiącej królewny  Aurory również  robi  urodziwe, ale bezwolne i nierozgarnięte cielę, zaś z czarownicy Maleficent brzydkie, małostkowe wcielenie zła. 

Tegoroczna „Czarownica”  ze  zjawiskową rolą  Angeliny Joli (ona nie musi się podobać,  ale nie można jej nie doceniać)  otwiera  pole do wielu interpretacji i to jest piękne. Twórcy zmieniają perspektywę i pokazują nam historię z punktu widzenia dotychczasowego czarnego charakteru. Możemy polubić  wróżkę, która  zdradzona  i okaleczona przez ukochanego  mężczyznę, wprawdzie zamienia się w żądną zemsty wiedźmę, ale ostatecznie wygrywa, kiedy przestaje nienawidzić. Mam nadzieje, że to z nią, a nie nudną Aurorą będą się utożsamiać małe dziewczynki. 

Myślę, że w "Czarownicy" jest więcej wątków, o których można dyskutować. Jest motyw postrzegania piękna i jego względności  (jak na bajkę rewolucyjny), motyw niszczenia ze strachu przed nieznanym, motyw arogancji władzy, motyw  prawdziwej miłości opartej na budowanej latami  więzi. 

Bajki uwielbiam. Z bajek się nie wyrasta. To bajki wyrastają z człowieka. Na roli bajek w rozwoju osobowości i światopoglądu parę osób sobie pewnie tytuły naukowe porobiło. Można lekceważyć wpływ motywów i schematów bajkowych na nasze życie i wyśmiewać go, ale on przez to nie zniknie. Będzie działał podstępnie.

Z drugiej strony, bajki nie powstają w próżni laboratoryjnej tylko są utkane z wyobrażeń powstałych poprzez obserwację rzeczywistości. Dlatego każdy ma  też swój  wpływ na bajkę i jej  interpretację. 

To tylko bajki. To aż bajki.  

Są jak krople w oceanie wszystkich wpływów.